در قرآن كريم، آيه‌هاي بسيار زيبايي درباره ازدواج آمده است كه تمام ابعاد ازدواج را به خوبي به تصوير مي‌كشد.

در آيه 21 سوره روم، مي‌فرمايد:

از نشانه‌هاي او اين كه از [نوع] خودتان همسراني براي شما آفريد تا بدان‌ها آرام گيريد، و ميانتان دوستي و رحمت نهاد.

آري، در اين [نعمت] براي مردمي كه مي‌انديشند قطعاً نشانه‌هايي است.

اين آيه، سه نكته را در امر ازدواج گوشزد مي‌كند:

آرامش، مودّت و رحمت.

اگر زندگي زوجين بر اساس اين سه اصل باشد، زندگي سرشار از موفقيت و پاكي و خوشي خواهند داشت.

واضح است كه ازدواج، نيازهاي تن و نفس و روان را برآورده مي‌كند، تا انسان در بندگي، ثابت قدم و استوار بماند.

ازدواج، ابزار خوب قرب به خداست و يادمان باشد كه قبل از پرداختن به صورت‌ها و ظواهر، از مهم‌ترين عوامل اقناع طرفين در ازدواج، سيرت پاك و زيباست.

در سيرت پاك و زيبا، اتحاد بينشي، بسيار بيش‌تر است و نتايج و خير زندگي، والاتر.

شرايط پيش از ازدواج

از مهم‌ترين اهدافي كه پيش از ازدواج توسط زوجين، بايد مدّ نظر باشد، هماهنگي در ازدواج است.

مواردي كه اين هماهنگي را تأمين مي‌كنند، عبارتند از:

1- تفاهم و اشتراك نظر

زوجين بايد پيش از ازدواج، تفاهم و اشتراك نظر كافي داشته باشند كه اين امر با بررسي نظرات يكديگر بررسي مي‌شود.

در اين بررسي بايد مواظب باشند چيزي را پنهان نكنند و با يكديگر، شفاف و بدون ابهام سخن گويند تا دريابند كه نظرهايشان چقدر به يكديگر نزديك است، يا مي‌توانند آن‌ها را به يكديگر نزديك كنند.

ذكر اين نكته مهم است كه هماهنگ ساختن دو گونه تفكر، كه با يكديگر شبيه نباشند، شايد پس از ازدواج كاري مشكل باشد.

2- علاقه و محبّت

در نهايت جمع‌بندي‌ها، زوجين بايد به اين نتيجه برسند كه يكديگر را دوست دارند و مي‌توانند دو دوست صميمي و متحد باشند، نه اين كه به علت برخي ملاحظات خاص، تصميم به اين پيوند بگيرند. همه مي‌دانيم كه در محيط دوستي و عشق، بسياري از ايثارها و گذشت‌ها رخ مي‌نمايد.

خلاصه، زوجين بايد يكديگر را دوست بدارند.

3- پرهيز از ازدواج‌هاي تحميلي

بزرگان و پدر و مادر و اساتيد، حتماً بايد زوجين را راهنمايي كنند و راه و چاه را به آنان بنمايانند.

زوجين نيز بايد بدانند كه مشاوره با ديگران در امر ازدواج بسيار پسنديده است.

4- هماهنگي بينش

بينش عبارت است از مجموعه برداشت‌هاي مذهبي، خانوادگي، سياسي و اجتماعي كه بايد ميان زوجين در اين امور، هماهنگي نسبي وجود داشته باشد.

اختلاف‌هاي بينشي، اگر بسيار متفاوت باشند، اختلافات و مشكلات فراواني را در زندگي آينده زوجين به وجود خواهند آورد.

5- اختلاف سنّي

نبايد ميان مرد و زن اختلاف سني برجسته‌اي وجود داشته باشد؛ زيرا در سنين مختلف، برداشت‌ها و حال و هواهاي مختلف داريم كه در صورت اختلاف سني بسيار، مي‌تواند مشكل آفرين باشد.

6- برخورد با مسائل آينده زندگي

اموري چون شغل همسر، ميزان كاركردن، مسكن، وضعيت اقتصادي و انتظارهايي كه زوجين از يكديگر دارند، بايد بررسي شود و توانايي‌هاي آينده، مورد بحث قرار گيرد و وعده‌هاي بي‌جا و بي‌مورد به يكديگر ندهند.

7- مسائل اقتصادي

نزديكي نسبي وضع اقتصادي در زوجين بايد رعايت شود.

گاهي يكي از زوجين كه در وضعيت خوب اقتصادي است و در زندگي زناشويي در وضعيتي نامناسب قرار مي‌گيرد، نمي‌تواند خود را با وضعيت جديد تطبيق دهد و اين موضوع بايد پيش از ازدواج بررسي شود.

8- مسائل خانوادگي و محيطي

هر يك از زوجين تحت تأثير ژن، آداب و رسوم و وضعيت اقتصادي حاكم بر خانواده خود، به آداب و احكامي عادت كرده و پايبند شده كه ممكن است با وضعيت طرف ديگر هماهنگ نباشد، و اين مسائل بايد به طور شفاف و بدون پرده‌پوشي در ميان گذارده شود.

9- جهيزيه و مهريه

با توجه به اين كه در شروع شكل‌گيري زندگي، افراط و تفريط‌ها و انتظارهاي بي‌جا، باعث بروز مشكلات و فشارهاي رواني بر زوجين مي‌شود، بايد مواظب باشيم كه در موضوع تعيين جهيزيه و مهريه، از كارهاي نمايشي، پُزدادن‌ها و افراط و تفريط‌ها بپرهيزيم و آن‌چه را به اعتدال و عقل و منطق، نزديك‌تر است، انتخاب كنيم. البته، هم در مورد جهيزيه و هم در مورد مهريه، رعايت حد منطق و نيازها، مطلوب و خوب است.

10- مراسم عقد و عروسي

اغلب شاهد هستيم كه مراسم عقد و عروسي، به علت اين كه از اعتدال و عقل و منطق خارج مي‌گردد، رنج‌آور و عذاب‌آور مي‌شود؛ يعني خرج‌هاي آنچناني و فشارهاي رواني در اوّل زندگي به زوجين و خانواده.

ضمن اين كه مراسم عقد و عروسي، بسيار مطلوب است و بايد حتي الامكان، به يادماندني و خاطره‌انگيز باشد، بايد مواظب باشيم كه افراط و تفريط در كار نباشد. تشريفات بي‌حد و غير منطقي و نمايشي، مشكلات فوري و دراز مدت براي زوجين خواهد داشت.